PlayStation’ın Tarihi

[mehmetkarahanlı]

İlk PlayStation
Kafa Ayarı’nda konsol tarihinin en önemli konsollarından PlayStation ailesinin tarihini konuşuyoruz…

İlk PlayStation’dan son PlayStation’a neler değişti, neler değişmedi? Konsol tarihinin en önemli taşlarından olan PlayStation ile birlikte oyunculara neler oldu? Zira değişen tek şey donanım değil, insanlar!
Televizyonun nadir olduğu dönemlerde evlerde toplanan oyuncular için konsol bir arkadaşlık aracıydı. Daha sonra yaşlar ilerledikçe sevgililer, evli çiftler için Guitar Hero ile parti oyunları devri geldi.
Günümüzde PC gibi konsollarda da bir online, multiplayer dönemin ağır bastığını görüyoruz. Ancak tek etken elbette yaş değil, devir değil. Oyuncunun kendi tercihleri de önemli bir yere sahip. FIFA ve PES oyuncuları, JRPG tutkunları, dövüş oyunları sevenler, macera ve bulmaca sevenler gibi pek çok farklı oyuncu türü saymak; hatta her bir bireye inene kadar gruplandırmak mümkün.
Sony de oyuncuların değişiminin farkına varmış ki, Are You Player internet sitesi üzerinden konsol ödüllü bir anket düzenliyor. Tek kişilik ya da çok kişilik oyun oynamayı sevenleri görmeyi amaçlıyor. Tema olarak bize Hotline Miami’yi hatırlatan site üzerinde ankete ödül olarak da PS4 kazanma şansı sunulmuş. Sony’nin oyuncu gruplandırmasını burada görebilirsiniz.
Bize gelince, konsol tarihini anlatırken hem konsolun gelişimini, hem de oyuncuların değişimini ülkemizdeki haliyle hatırlıyoruz.

İlk PlayStation

3 Aralık 1994’te Japonya’da PlayStation adında bir oyun konsolu piyasaya sürüldü. Bu konsol, dünyanın ilk optik sürücülü oyun konsolu idi. PlayStation’ı rakiplerinden ayıran tek özellik bu değildi tabii ki. PlaysSation aynı zamanda 3B grafikleri ilk defa düzgün bir şekilde kullanabilen konsoldu. Buna ek olarak PlayStation, dönemin neredeyse bütün televizyonlarında yer alan kompozit video çıkışına sahipti ve bu da konsolun kolayca TV’lere bağlanabilmesini mümkün kılıyordu.
İlk PlayStation’da 33.8688 MHz hızında çalışan, RISC, yani indirgenmiş komut setine sahip bir işlemci yer alıyordu. LSI Logic tarafından üretilen bu işlemci 30 MIPS işlem gücüne sahipti. Ufak bir karşılaştırma yapmak gerekirse bugün Intel’in en üst seviye masaüstü işlemcisi 5960X, 238.310 MIPS işlem gücüne sahip -neredeyse 8000 kat daha güçlü. Bunlara ek olarak PS1’de 2 MB RAM ve 1 MB da ekran kartı bellği mevcuttu. Dahili hafızası olmayan cihaza 128 KB boyutlu harici hafıza kartları takılabiliyordu.
PlayStation 2: İlk Defa DVD Sürücü

4 Mart 2000’de PlayStation 2 piyasaya sürüldü. Cihazda ilk başlarda 294 MHz hızında çalışan bir işlemci yer alıyordu. Daha sonra bu işlemci 299 MHz hızında çalışacak şekilde güncellendi. Sony ve Toshiba tarafından üretilen bu işlemci sayesinde PS2, PS1’den 9 kat daha fazla güce sahipti. Cİhazda 32 MB RAM ve 4 MB video belleği yer alıyordu. 8 MB hafıza kartı, PS1’in tam 64 katı kapasite sunuyordu. PS2’yi rakiplerinden ayıran en büyük özelliklerden biri de dünyanın ilk DVD sürücülü konsolu olması idi.
Daha sonra Slim, yani ince sürümü de çıkan PS2, 13 yıl boyunca üretilen nadir konsollardan biri. Cihaz dünya çapında toplamda 155 milyon adet sattı ve 3875 oyuna ev sahipliği yaptı.
PlayStation 3: Cell Mimarili Konsol

11 Kasım 2006’da piyasaya çıkan PlayStation 3, IBM’in Cell mimarili işlemcisini kullanıyordu. 8 çekirdekli olarak fabrikadan çıkan bu işlemci, konsolda 7 çekirdek olarak yer alıyordu. Zira çekirdeklerden biri üretim esnasında oluşabilecek hatalardan dolayı devre dışı bırakılıyordu. Kalan 7 çekirdekten 6 tanesi oyunlara ayrılırken 1 tanesi de işletim sistemi ve güvenlikten sorumlu idi. Yine de bu, konsolun iPhone’u da kıran ABD’li ünlü hacker George “Geohot” Hotz tarafından kırılmasının önüne geçemedi.
3.2 GHz hızında çalışan Cell işlemci PS2’den 10 kat, PS1’den ise 96 daha fazla güç sunuyordu fakat bu mimari için oyun geliştirmek epey zor bir süreç idi. Öte yandan geliştirilen oyunlar görsel anlamda tatmin edici bir deneyin sunuyordu. Bunda tabii ki NVIDIA tarafından geliştirilen ve 256 MB bellek ile donatılmış olan RSX GPU’nun da etkisi büyüktü. Bu GPU, GeForce 7800 GTX’in kırpılmış ve biraz da modifiye edilmiş bir sürümü idi.
PS3’ün şüphesiz en büyük yeniliklerinden biri de Blu-ray optik sürücüsü idi. Blu-ray doğrudan SONY tarafından geliştirilen ve HD-DVD ile kıran kırana savaşmış olan bir optik depolama teknolojisi. Hollywood’daki büyük film stüdyoları ile anlayaşan Sony, HD-DVD ile olan savaşı kazanmıştı. Burada Blu-ray’in tek katmanlı disklerde 25 GB, çok katmanlılarda ise 50 GB depolama alanı sunmasının da etkisi büyük. PS3’ün de bu optik sürücü ile gelmesi yine Blu-ray’in yararına olmuştu. Rakip konsol Xbox 360 buna karşılık DVD sürücü ile piyasaya çıkmış ve daha sonra başarısız bir harici HD-DVD sürücü girişiminde bulnumuştu.
PS3’ün de PS1 ve PS2 gibi Slim hatta Super Slim modelleri piyasaya sürüldü. Fakat bu konsollar sadece boyut olarak değil, enerji tüketimi konusunda da iyileştirmeye sahiptiler. 2006 yılında çıkan ilk PS3’te CPU ve GPU o zamanın üretim teknolojisi olan 90nm ile üretiliyordu. Daha sonra çıkan yeni modellerde üretim teknolojisi aşamalı olarak iyileştirlmeye devam etti. En son çıkan model şu anda 45nm CPU ve 40nm GPU kullanmakta ve bu da konsolun güç tüketimini 380 Watt’tan 190 Watt’a kadar düşürmüş durumda.
PlayStation 4: x86’ya Geçiş

15 Kasım 2013’te piyasaya çıkan PlayStation 4, kalbinde bir AMD işlemci barındıran ilk SONY konsolu olma özelliğine sahip. x86-64 mimarili bu konsolda 8 çekirdekli bir APU yer alıyor ve bu APU’nun 8 GB GDDR5 belleğe erişimi mevcut -PS3’ün tam 32 katı. PS4’ün x86 mimarisine geçişi oyun geliştiriclerinin işini inanılmaz derecede kolaylaştırdı. Öyle ki PS4 için oyun geliştiren bir geliştiricisi daha sonra bu oyunu kolayca PC’ye aktarabilir. Bunun için neredeyse optimizasyon yapmasına bile gerek yok zira mimari birebir aynı.
Geçen zamanda performansın ne kadar arttığını gözler önüne sermek için PS4’ün PS2’nin 43 katı, PS1’in ise 387 katı gücünde olduğunu hatırlatmkat fayda var. Bütün bu artış sadece 20 yıl içerisinde gerçekleşiyor ve ileride katlanarak artmaya da devam edecek.
PlayStation 5: VR, 120 Hz ve 4K Devri

PS5’in donanımsal özellikleriyle ilgili ortada henüz resmi bir açıklama yok. Biz de bu bağlamda cihazla ilgili tahminlerimizi belirteceğiz.

• 8 çekirdekli APU: Bir ihtimal 16 çekirdekli bir APU kullanılabilir lakin AMD’nin yeni mimarisi Zen, komut başına performansı iddia ettiği gibi %40 artırırsa yine 8 çekirdekli bir işlemci yeterli olacaktır. Maliyeti de göz önünde bulundurmak gerek tabi.
• 16 GB HBM2 Bellek: High Bandwidth Memory geleceğin bellek standardı. Gerek VR’daki gecikmeyi azaltmak gerekse yüksek performansı görsel işleme için HBM2 olmazsa olmazlar arasında. Bu bağlamda PlayStation 5’te bu teknolojiyi görebiliriz.
• 256 GB Dahili SSD: SSD fiyatları gün geçtikçe düşmekte. İnternet hızları ve oyun boyutları da sürekli artıyor. Bu bağlamda PS5’in 256 GB dahili depolama ile gelme ihtimali epey yüksek. Hatta cihazda optik sürücü olup olmayacağı bile şüpheli. Olursa da BDXL olması muhtemel.
• 4K desteği: Bir sonraki konsollarda olacağından %100 emin olduğumuz bir konu varsa o da 4K desteği. Tabii ki bu konsollar her oyunu 4K’da akıcı oynatacak demek şimdilik erken. Ama HDMI 2.0a veya üzeri bir görüntü çıkışı ile 4K çözünürlük desteği sunacaklarından eminiz.
• 120 Hz: PC oyunculuğunun 2015’teki en büyük atılımlarından biri 120 ve 144 Hz monitörler oldu. Konsolların 30 FPS değerinin eleştirilmesi firmaları bir sonraki nesilde bir yeniliğe itebilir. HDMI 2.0 ile birlikte otomatik olarak 1080p 120 Hz görüntü çıkışı elde edbiliyorsunuz fakat oyun geliştiricilerine de oyunlarını 120 Hz’te 120 FPS ile oynanabilecek şekilde geliştirmeleri söylendiğinde konsollarda gerçek bir devrimle karşılaşabiliriz.
• VR desteği: Her ne kadar halihazırda PlayStation VR çalışmaları devam etse de var olan konsolların VR düşünlerek piyasaya sürüldüklerini söyleyemeyiz. Zira VR, en üst seviye PC’leri dahi zorlayan bir teknoloji. Burada salt performans değil, aynı zamanda gecikme süreleri de işin içine giriyor. Bu bağlamda yeni nesil konsollarda hem performans hem de VR için gerekli görüntü ve güç bağlantılarını görebileceğiz. Hatta kablosuz VR setleri için konsollarda gelişmiş kablosuz teknolojilerine yer verilebilir.

Disclaimer: Bu programın hazırlanmasında hiç bir PS5 örneği görülmemiş, bütün özellikler hayalimizde canlandırılmıştır. Öte yandan hani böyle olsa tadından yenmez değil mi?